Delphi Kategori Arşivi

Derinlemesine Threading..(3)

// 3 Nisan 2010 // 13 Yorum » // Delphi, İşletim Sistemi, Win32

Threading ile ilgili bir önceki makelemizde Event ve WaitableTimer senkronizasyon mekanizmalarını anlatmış ve konuya ışık tutabilmesi adına örnekler paylaşmıştık. Makalemizin sonunda ise; bir thread’i normal yollarla durdurabilmek için(TerminateThread API’sini kullanmadan) bir makale yazacağımdan bahsetmiştim. Bu makalemizin konusu verdiğim söz gereği; bir thread’i sonlandırma seçenekleri ile ilgili olacak.

Ancak, sizlerden ricam bu makalede ilerlemeden önce Threading ile ilgili yazılmış olan diğer makaleleride okumanızdır. İlgili makalelere aşağıdaki linklerden erişebilirsiniz:

Nedir bu Thread’lerden çektiğimiz..!
Derinlemesine Threading..(1)
Derinlemesine Threading..(2)

Şimdi tüm bu makaleleri okuduğunuzu ve threading hakkında fikriniz olduğunu varsayarak, bir thread’i neden durdurmak isteyebileceğimizi ve karşımıza ne gibi sorunların çıkabileceğini biraz izah etmeye çalışalım. Bildiğiniz gibi thread’leri genellikle paralel programlama yapabilmek, iş yükünü dağıtabilmek, ana uygulamamızın kilitlenmesine mani olabilmek adına kullanırız. Ve bazen, thread’lerimizin içindeki kodlar uzun süreli ve hatta kullanıcı ile interaktif çalışıyor da olabilir.

Bazı durumlarda, yazdığımız thread’lerin içinde çalışan kod bloklarını sonlandırmak isteriz. Buna sanırım en güzel örnek, veritabanına bağlanıp büyük bir sonuç seti çekmeye çalıştığımız zamanlarda programımızın kullanıcısının isteği ile rapor alımını durdurmak verilebilir.

Pek çok programcı bu gibi durumlarda, çalışan thread’ini durdurabilmek için TThread sınıfının Terminated özelliğini kontrol eder. Terminated’in true olması durumunda thread çalışma kodundan çıkılmasını sağlar. Buna küçük bir örnek verebiliriz;

procedure TMyThread.Execute;
begin
  inherited;

  while not Terminated do
  begin
     //...
     //...
  end;
end;

Yukarıdaki örnek, sıklıkla kullanılan çok genel bir örnektir. Malumunuz olduğu üzere; TThread sınıfının Terminate metodu bir thread’i durdurma işini yapmaz. Terminate metodu; Terminated isimli property’nin True olarak set edilmesini sağlar. Programımız içerisinde herhangi bir yerde TThread sınıfının Terminate metodunun çağrılması yukarıdaki kod örneği için ilgili thread’in sonlanması anlamını taşır.

Buraya kadar anlattıklarımızda bir sıkıntı ve bu makaleye hayat verecek bir neden de yok gibi görünüyor. Ancak; bizler her zaman thread’lerimiz içinde yukarıdaki kısa kod örneğinde olduğu gibi Terminated property’sinden istifade edemeyiz. Bu hususta da kısa bir örnek verip devam etmek sanırım daha açıklayıcı olacaktır:
(more…)

SQL’de Benzerlik Algoritmaları…

// 2 Nisan 2010 // 1 Yorum » // Delphi

EDIT DISTANCE

Aşağıdaki 2 fonksiyon size stringler arasındaki benzerlik oranlarını vermekte en benzer olanların sonuçları en küçük olanlar çıkacaktır. Yani fark arttıkça dönen sayı artmakta bunu unutmayın.
(more…)

Full Text Searching…

// 2 Nisan 2010 // 2 Yorum » // Delphi

Full-Text Search ile Arama İşlemleri

Full Text Search servisi ile SQL Server”da karakter bazlı alanlarda arama yapılarak daha verimli arama sonuçları elde edilebilir, ancak arama yapılacak olan alanlar üzerinde ilk olarak Full-Text Index”ler tanımlanmalıdır. Full Text Index”ler belirtilen alanın verisini fiziksel olarak belirtilen alana indeksleyerek bu alan içerisinde arama yapılmasını kolaylaştırır. Full Text Index tanımlamak için indeksin tanımlanacak olduğu tablo üzerine sağ tıklayarak Full Text Index seçeneği üzerinden Define Full Text Index seçeneği seçilmelidir. Full-Text Index tanımlarken bu Full-Text Indexler”in gruplanacağı yeni bir Full-Text Catalog tanımlanacağı gibi var olan bir kataloga da eklenmesi sağlanabilir. Full-Text Index tanımlanırken dikkat edilmesi gereken bir nokta da indeksin tanımlanacak olduğu tabloda en azından bir tane UniqueKey tanımlanmış olması gerekliliğidir. Tabi bu ayarı yapabilmek için DataBase”de Full Text Indexing özelliğinin aktif olarak ayarlanmış olması gerekmektedir. Eğer üzerinde arama yapılmak istenilen DataBase”in Full-Text Indexing özelliği aktif değilse DataBase”in özelliklerinden Files bölümünde bulunan CheckBox seçili hale getirilerek aktif yapılabilir. Full-Text Index”ler char, varchar, text, ntext, nchar ve nvarchar veri tipinde tanımlanmış olan alanlar üzerinde tanımlanabilir ve Full Text Search servisi bu alanlarla kullanılabilir.
Arama yapılacak olan sütun ya da sütunlar üzerinde Full-Text Search servisi kullanılarak arama yapmak için kullanılabilecek bir kaç farklı SQL sözcüğü vardır bu yazımda bunlardan CONTAINS ve FREETEXT sözcükleri üzerinde örnekleme yapıyor olacağım.
(more…)

Delphi 2010 (Weaver) ve TValue

// 10 Ağustos 2009 // 9 Yorum » // Delphi

Hayatimiz boyunca kim bilir kac defa Showmessage komutunu kullandik ve kim bilir kac defa IntToStr , DateToStr , TimeToStr gibi komutlari kullanarak gostermek istedigimiz degeri string tipine donusturup islemi gerceklestirdik. Bu durumdan kurtulmanin elbet bazi yollari mevcuttu , showmessage komutunu overload etmek , variant tipini kullanmak vs. Bunlardan kimisi delphi icinde standart olmadigindan astari yuzunden pahali olan cozumlerdi kimiside yavasliklari nedeniyle tercih edilmiyordu ve bizde en basit islemlerde bile tip cevrimlerini manuel yaparak yolumuza devam etmek zorunda kaliyorduk.

(more…)

Derinlemesine Threading..(2)

// 20 Temmuz 2009 // 10 Yorum » // Delphi, İşletim Sistemi, Programlama, Win32

Bir önceki makalemizde thread’ler konusuna giriş yapmış, işletim sisteminin thread’leri nasıl yönettiğini ve thread’lerin senkronizasyon mekanizmalarını anlatmaya çalışmıştık. Bu bağlamda Critical Section, Mutex, Semaphore senkronizasyon mekanizmalarını izah etmiştik. İlk makalemizde değinmediğimiz 2 adet senkronizasyon mekanizmasına da bu makalede temas etmeye çalışacağız. Event ve Waitable Timer adı verilen bu mekanizmalar da tıpkı diğer senkronizasyon mekanizmaları gibi çalışırlar. Bu iki sekonronizasyon mekanizması da WaitForSingleObject yada WaitForMultipleObjects vasıtası ile thread’lerimizin belirli kod bloklarında belirli bir şart sağlanana kadar beklemesi için vardırlar.

Hatırlayacağımız üzere, critical section’lar belirli bir kritik kod bloğuna aynı anda birden fazla thread’in girmesine müsaade etmiyordu. Mutex’ler ise critical section’lara son derece benzemelerine rağmen birden fazla uygulamanın(process) thread’lerinin de aynı kod bloklarına girişlerini senkronize ediyordu. Ardından temas ettiğimiz semaphore’ler ise biraz daha farklı bir yaklaşım ile kritik bir kod bloğuna bizim belirlediğimiz sayıda thread’in girmesini sağlıyordu.

Event mekanizmaları da yukarıda sayılan thread senkronizasyon mekanizmaları gibi çalışırlar. Ancak elbette kendine özgü tarafları da vardır. Programlarımızda hangi thread senkronizasyon mekanizmasını kullanacağımız tamamen ihtiyaçlarımız ile doğru orantılıdır. Birinin bir diğerine üstünlüğü gibi bir şey söz konusu değildir. Tüm bu bahsedilen mekanizmaların asıl amacı, işletim sistemindeki thread geçişlerinin 20 ms. olduğu bir ortamda veriye hatasız bir şekilde erişmek ve kullanabilmektir.

Event mekanizmaları, birden fazla thread’in ortaklaşa çalışması söz konusu olduğunda anlamlı olurlar. Bir thread’in bir diğer thread’i beklemesi gerektiğinde, kısaca bir ekip ruhunun gerektiği noktalarda bu mekanizma son derece kullanışlıdır. Eğer kodlarınızın bir ekip ruhu ile çalışması gerekiyor ise, aralarında bir imece söz konusu ise o halde bu mekanizmayı bilmeniz faydalı olacaktır.
(more…)

Derinlemesine Threading..(1)

// 5 Temmuz 2009 // 31 Yorum » // Delphi, İşletim Sistemi, Win32

Hâla programlama aleminde threading uzak kalınası bir mesele gibi gözlemleniyor. Aslında belli başlı kurallar bilindiğinde bu konunun korkulacak bir konu değil ancak dikkatle ele alınması gereken bir konu olduğu anlaşılacaktır. Genellikle thread dediğimiz mekanizmayı yazdığımız kodların paralel çalışabilmesi için kullanırız. Ancak kullandığımız işletim sistemleri gerçek mânada multi-threaded olmadıkları için hepimizin başına bir ton sorun gelmiştir ve thread’lere lanetler okumuşuzdur. Dolayısı ile onlardan uzak kalmaya mümkün mertebe gayret etmişizdir. Bu makalede amacım, siz değerli okuyucularımı bu mekanizmaya yaklaştırmak, varsa çekincelerinizi bilgim dahilinde gidermeye çalışmak olacaktır.

Thread’lerle düzgün şekilde çalışabilmek için öncelikle çok derin olmasa da orta seviyede işletim sistemi çalışma mekanizmasına aşina olmalıyız. Bu bağlamda işletim sistemleri üzerinde nispeten az bilinen hususlara değinmeye çalışacağım.

İyi bir programcı, üzerinde çalıştığı işletim sistemini tanıyan, onun neleri yapabileceğini ve neleri yapamayacağını bilen programcıdır. Bu öngörü, her zaman düşük seviyeli işletim sistemi bilgilerine müracaat etmeniz gerektiği anlamına gelmez. Yüksek seviye bir dil de kullanabiliyor olabilirsiniz, ancak her zaman olayın arka planında neler olduğunu bilen bir programcı diğerlerine oranla basamaklarca önde olacaktır. Tercih tamamen sizlere aittir. “Çok derin bilgilere girmem, bildiklerim bana yeter, ekmeğimi kazanırım keyfime bakarım” düşüncesinde iseniz, bildiklerinizin size yetmeyeceği gerçeği ile birgün karşılaşacağınızı üzülerek ifade etmek zorunda kalacağım. Her geçen gün sürekli değişen bir bilişim dünyasında kalıcı olabilmeniz; temel seviye bilgilerinizin yüksekliği ile doğrudan orantılıdır.

Yüzyüze karşılaştığım, yada bir şekilde derinlemesine programlama alemi ile ilgili muhabbete girdiğim arkadaşlarıma verdiğim tavsiyeler hep bu yönde olmuştur. Benim kişisel kanım, iyi bir programcının her zaman üzerinde çalıştığı sistem hakkında bilgiye haiz olması üzerinedir. Hemen hemen her programcı, günümüz popüler dillerinde nesneye yönelik programlamayı, pointer’ları ve daha pek çok low level teknolojiyi farkında olarak yada olmayarak kullanmaktadır. Dileğim odur ki, sizler farkında olanların safında olun. Bu farkındalık, sadece şahsınıza değil; şahsınız nezdinde pek çok insana ve hatta ülkenize de faydanız olacağı mânasına gelir.

Blog’umuz genel mânada Delphi üzerine olduğu için vereceğim örnekler Delphi üzerine olacaktır ama bu söylemler programlama ile uğraşan herkesi ilgilendirir. Delphi’ye yeni başlayan birisi dahi olsanız, farkında olmadan pointer’ları kullanıyor, nesneye yönelik programlama dünyasının avantajlarından sonuna kadar istifade ediyor, design pattern denilen popüler programlama konseptlerini programlarınızda kullanıyorsunuz demektir. Delphi, bu derin bilgi gerektiren hususların kullanım zorluklarını, kullanıcılarından gizleme konusunda son derece maharetlidir. Makalemde ilerlemeden evvel, her programcı arkadaşıma Delphi’nin kaynak kodlarında dolaşmasını öneriyorum.
(more…)

TThread.WaitFor Bug..

// 26 Haziran 2009 // 7 Yorum » // Delphi

Yakın bir zamanda TThread sınıfına yine işim düşmüştü. Yazacağım bir kod parçasında bir thread’in işinin bitmesini beklemem gerekiyordu. Kodumu bu şekilde geliştirirken Delphi’nin bir bug’una rastladım ve bu hatayı Delphi ürün müdürü Nick Hodges‘a ilettim. Sorunun bir sonraki Delphi sürümünde ortadan kalkacağına inanıyorum.

Kısaca sorunun ne olduğundan bahsettikten sonra, mail yazışmalarımızı ilgilenenler için paylaşacağım. Bildiğiniz gibi TThread sınıfının WaitFor metodu bir thread’in işinin bitmesini beklemek için tasarlanmıştır. Ve görevini layıkı ile yerine getirir. Ancak, eğer thread kendi constructor’ında işi bittikten sonra yok edilsin ayarına set edildi ise o zaman bu bug ile karşılaşacaksınız. Thread’inizin constructor ‘ında FreeOnTerminate := true gibi bir satır kod yazdı iseniz ve thread’inizin bitmesini WaitFor ile bekliyorsanız, thread’inizin bitmesine müteakip hata ile karşılaşacaksınız. Bunun nedeni, Thread sınıfının destructor’ında işletim sistemi tarafından ayrılmış olan thread handle’ının CloseHandle ile serbest bırakılmasına karşılık WaitFor metodu içinde bu handle’ın kullanılmaya çalışılmasıdır. Sizlere bu sorun düzeltilinceye kadarki tavsiyem WaitForSingleObject(myThread.Handle, INFINITE) kodu ile bekleme yapmanızdır.

Delphi ürün müdürü ile yazışmalarımız aşağıdaki gibidir:
(more…)

Win32 & .Net(Delphi->C#)

// 21 Haziran 2009 // 21 Yorum » // .Net, C#, Delphi, Programlama, Veritabanı, Win32

Aslında herşey Java adı verilen programlama dilinin doğuşuna kadar ilerliyor. Java, programlama dünyasına farklı bir perspektif katmıştı. Yazılan kodların applet’ler vasıtası ile web ortamlarında kullanılabilmesi yada Java Runtime ile değişik işletim sistemi platformlarında çalıştırılabiliyor olması onu günden güne daha popüler hâle getiriyordu.

Microsoft, kendi işletim sistemlerinin yeryüzündeki tüm bilgisayarlarda kullanılamayacağının farkına vardığında; Java’ya karşı bir önlem almak gerektiğini düşündü ve bu sayede veriye her ortamdan erişebilecek bir sistem planlamaya başladı. Ancak elbette Java’nın da hâla beceremediği gibi Microsoft’da platform bağımsızlığı hususunda başarılı olamadı. Zaten tasarımların gereği de bunu pek mümkün kılmıyordu. Java’da üretilen kodların bytecode’lara çevrilmesi ve JVM(Java Virtual Machine) adı verilen programlarla üzerinde çalıştığı platforma adapte edilmesindeki süreç, .Net’de de kendisine farklı isimlerle yer buldu.

.Net, ürettiği MSIL kodunu üzerinde çalıştığı platformun anlayacağı makina dili koduna ise JIT vasıtası ile çevirir. Bu tıpkı Java’nın JVM’ine benzer. Aradaki benzerlikleri saymaya kalksak emin olun sayfalarca yazı yazmamız gerekir. Benim bu makalede amacım bu iki platform bağımsız olduğunu iddia eden teknolojinin benzerliklerini ve farklılıklarını anlatmak değil. Bu bilgileri genel kültür amacı ile sunduktan sonra Delphi’nin bu teknolojiler ile iletişimi hakkında bilgi vermek ve gerçek platform bağımsız kodlamanın gelecekte Delphi ile olabileceğinin umudunu sizlerle paylaşmak.

Görüldüğü üzere gerek .Net gerekse de Java platform bağımsız native kod geliştiremiyorlar. Ürettikleri ara kodların, çeşitli işletim sistemlerinde yorumlanıp makina koduna çevrilmeleri gerekiyor. Dolayısı ile teoride bu teknolojileri kullanan uygulamaların, native uygulamalardan hızlı olması beklenmiyor.

.Net, bilindiği üzere programlama dillerinden bağımsız bir platform. Framework adı verilen kod kütüphanelerinin tüm programlama dilleri tarafından ortak bir şekilde kullanılabilmesi, CTS denilen ortak tip sınıflarının .Net içinde olması, herhangi bir .Net destekli dilin bir diğer .Net destekli dil ile iletişimini son derece sorunsuz ve kolay hale getirmekte. Büyük çaplı proje ekiplerinin pek çok programcıya sahip olduğu gerçeği göz önüne alındığında, bu ekip üyelerinin herhangi bir .Net dilini bilmesi ve bu dil ile geliştirme yapmasının projeye olumsuz bir etkisinin olmaması elbette son derece güzel bir durum.
(more…)

Delphi & Animated Flash Charts(Fusion Charts)

// 10 Haziran 2009 // 20 Yorum » // Delphi, Grafik, Programlama

fusioncharts

Infosoft Global firmasının animasyonlu(Flash destekli) pek çok ürünü var. Bu ürünlerin neler olduğunu ve ne gibi yetenekleri olduğuna buradan bakabilirsiniz. Ben elbetteki hepsini anlatmayacağım. Örneğimde Fusion Widgets kütüphanesine dahil olan silindir chart’ı anlatacağım. Lâkin burada izah edeceklerim diğer chart türleri içinde geçerli olacaktır.

Hepimiz yazdığımız uygulamaların vurucu gücünün; raporlar ve bu raporların ekrandaki sunum tarzının etkileyiciliği olduğunu biliriz. Programlarımızı pazarladığımız müşterilerimiz; genellikle programın alt yapısının ne kadar güçlü olduğu, stabilitesi gibi aslında son derece önemli olan hususlarla maalesef pek ilgilenmezler. Herşeyde olduğu gibi görsellik; programlarımız için de son derece önemlidir. Görselliğin günden güne önem kazandığını Microsoft’un Windows Presentation Foundation(WPF) yada SilverLight’a verdiği önem de kanıtlıyor sanırım.

Pek çok Delphi programcısı, hazırladığı raporların görselliğini genellikle TeeChart ile sunar. TeeChart açık kaynak kodlu ve güçlü bir görsel raporlama aracı olsa da; biz bu makalemizde Flash ile hazırlanmış bir raporlama aracı olan Fusion bileşenleri ile ilgileneceğiz.

Fusion bileşenleri; Fusion Charts, Fusion Widgets, Fusion Maps gibi ayrı ayrı pek çok grafiğin desteklenebildiği zengin bir kütüphaneden oluşuyor. En önemli özelliği; client tarafında sadece Flash Player’a ihtiyaç duyması. Genel olarak, Flash Action Script dilinde yazılmış olan chart kütüphaneleri, çalışabilmek için programlama ortamında XML, HTML ve JavaScript işbirliğinden yararlanıyor. Aşağıda makalemizde izah edeceğimiz silindir chart’ın bir örneğini görebilirsiniz. Elbette, bu örneği gözlemleyebilmeniz için makinanızda Flash Player’ın yüklü olması gerekiyor. Eğer Flash Player’ınız yüklü değil ise, buradan yükleyebilirsiniz.

Silindir Chart Örneği

 

 

(more…)

Delphi & Windows Firewall

// 7 Haziran 2009 // 8 Yorum » // Delphi, Internet, İşletim Sistemi, Programlama

Firewall temel anlamı ile işletim sistemlerini daha güvenli kılmak için tasarlanmış programlardır.Modern işletim sistemlerinin hemen hemen hepsinde gömülü olarak bulunan bir firewall vardır. Güvenlik duvarı, ateş duvarı gibi isimler alan firewall’lar; makinamızda çalışan uygulamaların internete çıkışlarını denetleyen, dışarıdan içeri gelen TCP/UDP paketlerini çeşitli kurallara göre filtrelemeye çalışan uygulamalardır. Kimi zamanlarda yazdığımız uygulamalar, firewall’lar tarafından güvensiz içerik olarak algılanırlar ve blok edilmeye çalışılırlar. Eğer programınız network ortamında çalışıyor ve ortam bilgisayarları ile çeşitli protokoller üzerinden haberleşiyor ise, yada programınız internet’e erişmek durumunda ise; firewall’larla sıkıntı yaşamış olabilirsiniz.

Yazdığınız bir uygulamanın, uygulamayı geliştirdiğiniz makinada çalıştığı, ancak müşterinin makinasında çalışmadığı; yada erişmek istediğiniz network kaynaklarına erişemediği, internete çıkamadığı durumlarla karşılaştı iseniz, bu makalemizden istifade edebilirsiniz demektir. İşletim sistemi ile birlikte gelen Windows Firewall, nispeten basit bir güvenlik duvarı. Pek fazla ayarı ve detayı yok, ancak yine de paralı muadillerinin yaptıklarını mümkün mertebe yerine getiren bir program.

Bizim makalemiz, işletim sistemi ile birlikte gelen güvenlik duvarının programlanmasına yönelik olacak. Sizde taktir edersiniz ki, piyasada gerek donanımsal gerekse de yazılımsal pek çok farklı firewall mevcut, bizim yazacaklarımız onlara destek vermiyor olacak.

firewall_delphi_1
(more…)